Η Ποιότητα και Βιωσιμότητα στον Τουρισμό των Ιόνιων Νησιών

Ο Ρόλος του Τουρισμού στην Περιφέρεια

Τα Ιόνια Νησιά αναγνωρίζονται ως ένας από τους πλέον εμβληματικούς και ιστορικούς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας. Η μοναδική φυσική ομορφιά, η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και η ισχυρή τουριστική ταυτότητα της περιοχής δημιουργούν ένα προορισμό με έντονη εξωστρέφεια, διατηρώντας μια υψηλή θέση στις προτιμήσεις των επισκεπτών. Ο τουρισμός εδώ λειτουργεί ως κινητήριος μοχλός ανάπτυξης και αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας των Ιόνιων Νήσων.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων υποδέχθηκε το 2023 περίπου το 10% των επισκέψεων στη χώρα, καταγράφοντας αύξηση 4% σε σχέση με το 2019. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η αύξηση στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, οι οποίες αντιστοιχούν στο 15% του συνόλου πανελλαδικά, με άνοδο της τάξης του 36% σε σχέση με τα προ-πανδημίας επίπεδα.

Προκλήσεις και Προοπτικές του Τουρισμού

Στο δυναμικό αυτό αλλά και σύνθετο περιβάλλον, ο ρόλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων είναι κρίσιμος. Για τη φετινή τουριστική σεζόν, οι ενδείξεις είναι θετικές βάσει της ζήτησης που έχει καταγραφεί μέχρι τώρα και των στοιχείων από τη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού ΙΤΒ του περασμένου Μαρτίου. Ωστόσο, η αυξημένη δυναμική της περιοχής αποδίδεται κυρίως στην υψηλή ποιότητα υπηρεσιών των τοπικών επιχειρήσεων και όχι σε έναν οργανωμένο στρατηγικό σχεδιασμό προώθησης από την Περιφέρεια.

Αντίστοιχα προβλήματα καταγράφονται και σε άλλες Περιφέρειες της χώρας, γεγονός που αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης και στο 4ο Περιφερειακό Συνέδριο της ΠΟΞ που διεξήχθη στη Λάρισα. Η τουριστική δραστηριότητα στα Ιόνια Νησιά βασίζεται κατά κύριο λόγο σε μικρές και πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη τοπική φιλοξενία και είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την τοπική κοινωνία και οικονομία.

Τα Προβλήματα της Ανάπτυξης στο Τουριστικό Τομέα

Ωστόσο, η εκρηκτική αύξηση των ακινήτων που προσφέρονται για βραχυχρόνια μίσθωση – συνολικά 17.688 με 78.057 κλίνες – προκαλεί σοβαρούς προβληματισμούς. Η άναρχη ανάπτυξη αυτού του μοντέλου, χωρίς ουσιαστικούς ελέγχους ή φορολογική εξομοίωση, διαταράσσει τον υγιή ανταγωνισμό και επιβαρύνει τις υποδομές των νησιών, χωρίς να αποφέρει ανάλογα οφέλη στην τοπική οικονομία. Η μετατόπιση της τουριστικής δραστηριότητας σε μη επαγγελματικά καταλύματα πλήττει την ποιότητα του προσφερόμενου προϊόντος, θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των νόμιμων και επαγγελματικών μονάδων φιλοξενίας.

Οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις επίσης πλήττονται από την επιβολή του «Τέλους Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση», που αντικατέστησε το 2023 τον φόρο διαμονής. Το νέο τέλος αυξήθηκε κατά 150-200% σε σύγκριση με τον προηγούμενο φόρο και υπήρξε περαιτέρω αύξηση από 1ης Ιανουαρίου 2025. Η επιβολή αυτού του τέλους έγινε χωρίς προηγούμενη μελέτη και ουσιαστική διαβούλευση, εγείροντας ερωτήματα περί δικαιοσύνης, καθώς η κλιματική κρίση δεν επηρεάζει μόνο τον τουριστικό τομέα, αλλά το σύνολο της κοινωνίας.

Οι Φορολογικές Επιβαρύνσεις και η Ανάγκη Βιωσιμότητας

Η φορολογική επιβάρυνση των ξενοδοχειακών μονάδων παραμένει ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας για την ανάπτυξη του κλάδου. Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ, ιδίως στο τουριστικό πακέτο, μειώνουν την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, σε σύγκριση με άλλους μεσογειακούς προορισμούς με ευνοϊκότερη φορολογία. Η ανάγκη επανεξέτασης του καθεστώτος φορολόγησης είναι επιτακτική, λαμβάνοντας υπόψη την εποχικότητα της τουριστικής δραστηριότητας στα Ιόνια Νησιά.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων επισημαίνει ότι η ποιότητα στο τουριστικό προϊόν δεν είναι προνόμιο μόνο των μεγάλων μονάδων. Αντιθέτως, η ποιότητα της φιλοξενίας βρίσκεται και στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις που προάγουν την αυθεντικότητα της ελληνικής φιλοξενίας και στηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες. Η υποστήριξη αυτών των επιχειρήσεων είναι καίρια για τη βιωσιμότητα του κλάδου και την ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη της χώρας, ιδίως σε περιοχές με έντονη εποχικότητα.

Σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, η σταθερότητα, η συνεργασία και η θεσμική ωριμότητα που επιδεικνύει η ΠΟΞ, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ομαλή προσαρμογή του ελληνικού τουρισμού στη νέα εποχή. Τα Ιόνια Νησιά, με τον πλούτο και τις δυνατότητές τους, δικαιούνται ένα τουριστικό μέλλον βασισμένο στην ποιότητα, την ισότητα και τη βιωσιμότητα.

Γεράσιμος Τιμοθεάτος

Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Οικονομικών Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων – ΠΟΞ & Πρόεδρος Ένωσης Ξενοδόχων Κεφαλονιάς – Ιθάκης