Μεγάλη Τρίτη: Το Τροπάριο της Κασσιανής και η Σημασία του

Η Διδασκαλία της Μεγάλης Τρίτης

Η Μεγάλη Τρίτη είναι μια ημέρα γεμάτη πνευματική σημασία, αφιερωμένη στην προνοητικότητα και την εγρήγορση. Στο πλαίσιο αυτής της ημέρας, διαβάζεται η παραβολή των δέκα παρθένων, καθώς και το υπέροχο τροπάριο της Κασσιανής, το οποίο διακρίνεται για την ποιητική του ομορφιά.

Το πρωί της Μεγάλης Τρίτης, τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εστιάζει στη σημασία των παραβολών που διδάσκουν την προνοητικότητα και την εργατικότητα. Η παραβολή των δέκα παρθένων περιγράφει τις πέντε φρόνιμες και πέντε μωρές παρθένες που περιμένουν τον Νυμφίο. Οι φρόνιμες, έχοντας σκεφθεί εκ των προτέρων, φέρνουν λάδι για τα λυχνάρια τους, ενώ οι μωρές, παρασυρμένες από την αναμονή, αποκοιμιούνται. Όταν ακούγεται η φωνή “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται”, οι μωρές ανακαλύπτουν ότι δεν έχουν λάδι και μένουν εκτός νυμφώνος, μια μεταφορά που υπογραμμίζει τη σημασία της προετοιμασίας και της επαγρύπνησης.

Ο Χριστός και οι Έλληνες

Κατά τη διάρκεια της ημέρας, διαβάζεται επίσης το Ευαγγέλιο από τον Κατά Ιωάννην, στο οποίο ο Ιησούς ολοκληρώνει τη διδασκαλία Του, ενώ οι Φαρισαίοι επιδιώκουν να τον συλλάβουν. Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ότι μια ομάδα Ελλήνων ζητά να δει τον Ιησού, ο οποίος απαντά με τη φράση “ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξαστή ο υιός του ανθρώπου”.

Τη νύχτα, στις Εκκλησίες ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης, όπου προβάλλεται η μεταστροφή της αμαρτωλής γυναίκας που άλειψε με τα μαλλιά της τα πόδια του Ιησού. Στο πλαίσιο αυτής της ακολουθίας, ερμηνεύεται ένα από τα πιο γνωστά τροπάρια, το τροπάριο της Κασσιανής.

Η Ιστορία της Κασσιανής

Η Κασσιανή ήταν μια εξαιρετικά ταλαντούχα βυζαντινή ποιήτρια του 9ου αιώνα μ.Χ. Η επιλογή της να αφιερωθεί στη μοναχική ζωή προήλθε από την απ rejection του αυτοκράτορα Θεόφιλου, ο οποίος δεν την διάλεξε ως σύζυγό του. Έτσι, επέλεξε να αφοσιωθεί στον Θεό και στην ποίηση, αναπτύσσοντας ένα μοναδικό λογοτεχνικό έργο.

Όπως καταγράφουν οι βυζαντινοί χρονογράφοι Συμεών Μάγιστρος, Ιωάννης Ζωναράς και Λέων Γραμματικός, το 820 μ.Χ., η μητέρα του αυτοκράτορα Θεόφιλου κάλεσε τις πιο όμορφες και επιφανείς κόρες της αυτοκρατορίας στην Αυλή. Μετά από αξιολόγηση, επελέγη η Θεοδώρα για σύζυγός του, ενώ η Κασσιανή, με τη μοναδική της απάντηση σε ένα διαλόγου με τον αυτοκράτορα, κέρδισε τον σεβασμό του, αλλά και την απόρριψη της προτίμησής του.

Η ανταλλαγή λόγων μεταξύ τους είναι αξιοσημείωτη. Ο αυτοκράτορας, θέλοντας να την κολακεύσει, ανέφερε ότι “από τη γυναίκα προέρχονται τα κακά”, εννοώντας την Εύα. Η Κασσιανή, ωστόσο, αντέτεινε ότι “από τη γυναίκα πηγάζουν και τα καλύτερα”, παραπέμποντας στη Θεοτόκο και τη γέννηση του Χριστού, απαντώντας με ευφυΐα και θάρρος.

Το Τροπάριο της Κασσιανής

Το τροπάριο της Κασσιανής είναι μια από τις πιο εμβληματικές εκφράσεις της Ορθόδοξης υμνολογίας και αναδεικνύει την πνευματική κατάσταση της αμαρτωλής γυναίκας. Οι στίχοι του αποπνέουν έντονα συναισθήματα και μια βαθιά σχέση με την εσωτερική μετάνοια και την αναζήτηση συγχώρεσης.

Ακολουθούν χαρακτηριστικοί στίχοι του τροπαρίου:

Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει.

Το τροπάριο, με την έντονη συναισθηματική του φόρτιση, αλλά και την ποιητική του διατύπωση, λειτουργεί ως μια προσευχή και έκφραση μετανοίας για τις αμαρτίες, καθώς η γυναίκα ζητά τη συγχώρεση του Θεού και αναγνωρίζει την αδυναμία της.