Κούρος στα Ζόλα της Θηνιάς

Σάββατο 21 Ιουνίου 2025 και η μέρα έδειχνε ότι θα είναι αρκετά ζεστή, μέσα στη θαλπωρή του ήλιου. Είχα την τιμή να παραβρεθώ στον κούρο των προβάτων του Γεράσιμου Παναγή Ξένου, στα Ζόλα της Θηνιάς.

Καθώς κατηφόριζα τον δρόμο από τα Ζόλα προς την παραλία της Αγίας Κυριακής, το περπάτημά μου ήταν ανάποδο προς την κλίση του δρόμου, μέχρι που πήρα έναν παράδρομο στρατώνι που με οδηγούσε στο σημείο όπου θα γινόταν ο κούρος των προβάτων. Κάθε βήμα μου εξέφραζε την γαλήνη της φύσης, με το στρατώνι να είναι τοιχισμένο με ανθισμένες μυρσίνες, πρασινάδες και ξερόκλαδα, όλα αυτά σε ένα μοναδικό φυσικό μωσαϊκό. Οι αγράμπελες, με τα λευκά άνθη τους, ρίχνανε τα λεπτεπίλεπτα κλαδιά τους πλάι στον δρόμο, δημιουργώντας ένα σκηνικό που θύμιζε φυτικούς πολυελαίους, κάνοντάς με να διαπιστώσω ότι η φύση ήταν στην πιο όμορφη στιγμή της.

Ο φωτογραφικός μου φακός κατέγραφε εικόνες από τις ξεχωριστές λεπτομέρειες της περιοχής. Συνθέσεις από κορμούς ελαιόδεντρων, κυπαρίσσια που παρέμεναν ακίνητα σαν λαμπάδες και πληθώρα πολύχρωμων λουλουδιών έμοιαζαν με κοσμήματα στον λευκό-πράσινο καμβά της φύσης, με την προσωπική μου πινελιά να είναι το αγαπημένο μου μπλε αγκάθι.

Δίπλα στον δρόμο, βρισκόταν ένα χαντάκι που είχε στερέψει, με μεγάλες κροκάλες που έμοιαζαν με ζυμαρένια άψητα ψωμιά στο έδαφος. Εκεί, όπου φωτογράφιζα, εμφανίστηκαν οι τσοπαναραίοι για να προετοιμάσουν τον κούρο των προβάτων. Κάτω από την προστασία της μεγάλης ελιάς, συνήλθαν οι φίλοι και οι κουμπάροι του Μάκη Ξένου για να συμμετάσχουν στην καρδιά αυτού του παραδοσιακού γεγονότος.

Οι νέοι τσοπαναραίοι είχαν εκπαιδευτεί από τους παλαιότερους στην τέχνη του ξελαφρώματος των ζώων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτή η τέχνη της παράδοσης, που δάμασε τις γενιές μέσα στον χρόνο, απαιτεί υπομονή και δεξιοτεχνία. Στο παρελθόν, το κούρεμα γινόταν με χειροκίνητες ψαλίδες, σήμερα όμως, πραγματοποιείται με ειδικές ηλεκτρικές μηχανές, που διευκολύνουν τη διαδικασία.

Δύο βοηθοί αποτύπωναν την πειθαρχημένη παράδοση, πιάνοντας τα πρόβατα και παραδίδοντάς τα στους κουρείς, οι οποίοι εργαζόντουσαν με προσοχή. Τα πρόβατα είναι γενικά ήρεμα κατά τη διάρκεια της κουράς, καθώς η φυσική τους τάση είναι να υποτάσσονται. Ωστόσο, το ίδιο δεν ισχύει για τα γίδια, τα οποία απαιτούν καλύτερη οργάνωση και συνεργασία κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, καθώς συχνά προβάλλουν αντίσταση.

Ο κούρος των προβάτων είχε μια φιλική και ενημερωτική διάθεση, λειτουργώντας ως μια πράξη συνεργασίας και καλής επικοινωνίας μεταξύ των τσοπαναραίων. Οι συνομιλίες ανάμεσα στους συμμετέχοντες περιστράφηκαν γύρω από τα θέματα της τοπικής κτηνοτροφίας και τις καθημερινές δραστηριότητές τους. Εγώ, απελευθερωμένος από τον ήλιο που έσκαγε, φωτογράφιζα τον κούρο του Μάκη Ξένου κάτω από τη μεγάλη ελιά, καθώς ο ήλιος διαχέονταν μέσα από τα κλαδιά, δημιουργώντας μαγευτικά παιχνίδια φωτός.

Το ολοένα αυξανόμενο βελάισμα των προβάτων και οι ερωτικές κόντρες των κριαριών μου θύμισαν ποιητικούς στίχους του Κώστα Κρυστάλλη. Στο νου μου ανακαλούσα το θαυμάσιο ποίημά του «Ο κούρος», που αποτύπωνε με γλαφυρότητα την ατμόσφαιρα του κούρου.

Εξετάζοντας το κάδρο της διαδικασίας, έψαχνα να βρω το πνεύμα του Βάκχου, που από την αρχαιότητα βόσκει σε αυτόν τον ελληνικό κόσμο. Η φιγούρα του Μάκη Ξένου με εντυπωσίασε. Ένας αδύνατος, σχεδόν δημιουργημένος από το τοπίο, με χαρακτηριστικά που εμπνέουν θαυμασμό: σκοτεινά γένια και μάτια που λάμπουν σε μια μαβιά απόχρωση, ενώ τα χέρια του, σαν κουπιά, μάζευαν τα μαλλιά και τα τοποθετούσαν σε ένα τσουβάλι.

Ο Μάκης, ο Ξένος του Παναγή, είναι ένας φίλος, ένας άνθρωπος της γης, του λόγγου και της ανοιχτοσύνης, με μια εντυπωσιακή αυθεντικότητα που διαλύει τη συνηθισμένη ψευδαίσθηση που έχουμε όλοι στη ζωή.