«Καρποί Ποσειδωνίας»: Το σπάνιο φαινόμενο που εμφανίζεται στις ελληνικές ακτές
Σημαντικότητα της Ποσειδωνίας για το θαλάσσιο οικοσύστημα
Η Ποσειδωνία, ένα από τα πιο σημαντικά θαλάσσια φυτά, παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία και την καθαρότητα των θαλασσών μας. Πρόσφατα, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» ανακοίνωσε την εμφάνιση ενός σπάνιου φαινομένου σε πολλές παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, κυρίως στο Ιόνιο, όπου καταγράφονται μεγάλες συγκεντρώσεις καρπών της Ποσειδωνίας.
Αυτή η σπάνια καταγραφή, η οποία εμφανίζεται κάθε λίγα χρόνια, αποτελεί μια πολύτιμη ευκαιρία για μελέτη και δράση. Μέχρι σήμερα, οι προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν γίνει την άνοιξη του 2023 και το 2013, και τονίζουν τη σημασία της καρποφορίας των θαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας.
Η διαδικασία της καρποφορίας και οι περιβαλλοντικές συνθήκες
Οι ειδικοί εξηγούν ότι η μεγάλη συγκέντρωση καρπών Ποσειδωνίας στις ακτές είναι αποτέλεσμα της ανθοφορίας που παρατηρήθηκε το φθινόπωρο που μας πέρασε. Η καρποφορία αυτού του φυτού είναι σπάνια και εξαρτάται από έναν συνδυασμό ευνοϊκών περιβαλλοντικών παραγόντων. Τα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας δεν είναι φύκη, αλλά ανώτερα φυτά, παρόμοια με αυτά που συναντάμε στη στεριά. Ανθίζουν, καρποφορούν και προσφέρουν βάθος ριζώματος, το οποίο στηρίζεται η παραγωγικότητα των θαλασσών μας.
Σημαντική ήταν και η προηγούμενη καταγραφή ανάλογης συγκέντρωσης καρπών, όπου οι ερευνητές του Ινστιτούτου συνέλεξαν περισσότερους από 12.000 καρπούς και σπόρους και τους χρησιμοποίησαν σε πειραματικούς υποβρύχιους κήπους.
Προκλήσεις και προοπτικές για την Ποσειδωνία
Η διαδικασία φύτευσης υποβρύχων κήπων απαιτεί αποτελεσματική προετοιμασία τόσο στο εργαστήριο όσο και στη θάλασσα, ενώ είναι κρίσιμη η φύτευση τους σε θαλάσσιο ίζημα με συγκεκριμένες θρεπτικές ουσίες. Οι απαιτήσεις είναι αυστηρές, διότι χρειάζεται να επιλεγεί το κατάλληλο βάθος για την ανάπτυξή τους, ενώ παράλληλα απαιτείται συνεχής φροντίδα και παρακολούθηση από δύτες για την επόμενη σειρά ετών.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι τέτοιες δράσεις δεν πρέπει να αποτελούν ευκαιρίες greenwashing, ένα φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται όλο και πιο συχνά και επιβάλλει συνετή προσέγγιση και ευθύνη από όλους μας.
Η αξία των λιβαδιών Ποσειδωνίας στη Μεσόγειο
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, τα λιβάδια Ποσειδωνίας είναι εξαιρετικά πολύτιμα για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, καθώς έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν μέχρι 35 φορές περισσότερο άνθρακα σε σύγκριση με τα τροπικά δάση. Αυτά τα οικοσυστήματα υποστηρίζουν πάνω από 300 είδη φυκών και περισσότερα από 1.000 είδη θαλάσσιων ζώων.
Η έκταση των λιβαδιών έχει μειωθεί κατά τουλάχιστον 34% στη Μεσόγειο, κυρίως λόγω της ανεξέλεγκτης αγκυροβολίας και άλλων καταστροφικών πρακτικών αλιείας. Η καταστροφή τους συνεπάγεται τον αφανισμό ενός ολόκληρου οικοσυστήματος και την απελευθέρωση σημαντικών ποσοτήτων άνθρακα.
Η ανάγκη προστασίας και διαχείρισης των θαλάσσιων πόρων
Η ανεξέλεγκτη αγκυροβολία έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές, όπως επιβεβαιώθηκε από έρευνες του Ινστιτούτου, όπου συλλέχθηκαν χιλιάδες θραύσματα από κατεστραμμένα ριζώματα Ποσειδωνίας. Σε μια εποχή που η ανθρώπινη δραστηριότητα επηρεάζει αρνητικά το περιβάλλον, είναι επιτακτική η ανάγκη να αναγνωρίσουμε, να καταγράψουμε και τελικά να επιλύσουμε τα προβλήματα αυτά, με βάση σοβαρή επιστημονική γνώση και πρακτικές λύσεις.